История жизни. А. Д. Камин
Афанасий Данилович Камин рассказывает о своей жизни. Он уже пенсионер и живет в поселке. К его сожалению, он не может жить в лесу из-за возраста, болезней.
текст
(1) Са ман кәтсанляң χан на лақӓптыммантал. (2) Ималян χойχо чӓ̄ңγа. (3) Әмыты χуф чӓ̄ңγа, пактӓлө̄тын онӓң нө̄ны. (4) Им'ыля, имылимыляты қонталӓ, пэрқальта, лақӓптытаң. (5) Ман-я қонтықо ай эсымпах… (6) Т'э̄тыңаң… (7) Ты̄па, ты̄па наннэр, ӣя іннӓ шиттықантэлэ̄я. (8) Іллӓ мантӓш, ты̄паля қуңӓлыммынты. (9) На кәтсан, қонтӓш! (10) Внук это. (11) Қапі кетсанмы. (12) Тат намып тэнымал… (13) Мат чаптӓ̄χый тап тәттыχын че̄лыңпый ираңах. (14) Ті̄ ухо̄χыт хушшай-χам, ну пӯй эсоң хушшай қанты муксары, муксары нө̄ры по̄м. (15) Муксары, тэнымал, нө̄р по̄м. (16) Ман эй ы̄рых, ы̄рых χӓлтӓптымпах. (17) Эсяң чаңах шӧтχын илылӓ. (18) Ті̄ нө̄ты пенсионерах харрä паньышшах, шӧнмын харрä. (19) Шӧтχын χай пе̄нтах. (20) Пенсионераγын ыл, ылтам ө̄мнэнтах, ӱтымпах, хуччӓ ай χӓлтӓптымпах. (21) Қә̄шальтах шӧтты пактылымпыль шӧтты мы пактықолампӓχын қә̄лыльля. (22) Монты ме̄льты ав, қχе, авкө̄л куты ө̄мнэнта (23) Ті̄ ман натқо ө̄мтах, қχе, χә̄лы, мы, қχе, χә̄лы ме̄ль мол чӓ̄ңγанты. (24) χә̄лыты тӱммӓ, γы, харрä, о, харрä пактэннаң топом на тэ̄ңγальпаң э̄ңаны. (25) Ны̄ны χә̄лы χәннэнта. (26) Эсяң қуп. (27) Ман апам ме̄ль чӓ̄ңγа. (28) Онӓң вәрқумχа эсентаң. (29) Каррӓ паильля қә̄лывун қәттэнтах. (30) Ӣңа шіп пэлтэнтаты, ӣңа коччы э̄ңө̄тын. (31) Монты мат пэлкө̄лың ты̄ намы қә̄лы орқыльтаң, поққы нӓққылтэнтах? (32) Моқонӓ тӱлӓ амыртэнтах. (33) Пӧтпый пэрγаль ай нө̄ты шарай иппылӓ нө̄т қонтӓлыльчэнтах (34) Қарын іннӓ вәшылӓ онӓң қай ме̄тах, онӓң хозяйка, хозяин. (35) Қай ме̄тах, намы ме̄тэнтах. (36) Пэлыкө̄л, нӓлякө̄л, ӣяля, ӣямы χай-э̄мӓ чӓ̄ңңанта, χай ө̄ныль ӱңкэ̄йэнта. (37) Кыпаля-то қә̄лы, қә̄лы эсыптӓ̄χын, нымты мат қонтыχа ны̄ны тачалтэнтах. (38) Пэлы, давай, а χумытыф пӯлӓ пэлтыχа эй чө̄мпаты. (39) Таммы қә̄лы чӓ̄ңγа, натχо қә, ма амыкө̄лың таңын илэнтах. (40) Асса қутэнтах, ақсыллаχа, ақсыл, насӓ таңыль чоннонты илэнтах, ақсылты эй шӧтχын, ақсыл ны̄мын таккалӓ. (41) Пыркаш эй чӓ̄ңңэнта, қай ни чӓ̄ңγэнта. (42) Насӓ илысӯвын. (43) Ті̄ кыпака қә̄лы э̄сан энӓ, кыпака сомаң ман эсаң энӓ. (44) Нө̄ты ман эй қайып кәттэнтах? (45) Кеккысӓ эй тап тө̄тык ай пыркаш қошык э̄ңа, э̄нты о̄й! (46) Шӧтты қумыт қәнқо ашша э̄ңа, а тө̄тык ашша э̄лӓ, ашша э̄лӓ, қой э̄лӓ χапі чӓ̄ңкыса. (47) Пыркась χапі чӓ̄ңка, χай ни мукы, χай ни чӓ̄ңка. (48) Тап шӧтқын иланты, насӓ илылӓ, іннӓ ө̄мта, кәль че̄лы іннӓ. (49) Χайсӓ χәнтанты. (50) Тап χай мука, χай сө̄χры, чө̄й, сӓχ кут э̄я? (51) Χай ӣтэ̄ңал, тө̄тык и чӓ̄ңка. (52) Χайсӓ χәнтө̄тын? (53) Пӯн топ… топам то̄ іллӓ маннымпаты. (54) Шӧтты куттар χәнтах? (55) Ман ӱтχын сө̄тыртэнтах қоңγоль ӱтχын. (56) Іллӓ ті̄тықо іннӓ наннэрың чө̄сыχый э̄са. (57) Может, ө̄мы χӱ̄тый χум эса. (58) χӱ̄тэ̄лӓ пӯлӓ опять самзаданя. (59) Пӯн нік кәтаты сапзаданя қай ӯчыкө̄н только χуп қӱ̄та (60) Ны̄ны ай ніль лаңхальө̄н χу χум ай χӱ̄тӓлылёльпа. (61) Тіна χӱ̄та ира, тӓ̄лы ны̄ны кәтыңыт, простуда. (62) Қа̄ куттар чÿша, хәтал, (63) ускаш шӱньчы, тотор, лёгкае болит. (64) Пӯн ніх хәтө̄т: (65) “Шӧльқумын аңылө̄н, то̄ сэлтө̄т”. (66) Қә! куңых э̄лӓ палочки па та рушый ә̄ты досыта авлӓ палочки амтылорыньняты. (67) Мыχай пе̄мыкө̄л ӱтχын сө̄тырлӓ, мы няңычай топыты, мы ті̄та̄χыт χонта, онты-χос іллӓ χантаты. (68) Пӯн эй нік кәтыт, палочки съела, амтылорыччы. (69) Қайыль палочки ма токтырның, ай не панятно. (70) Нільчык нільчык натχо қӱ̄тӓлыкойымпө̄тын тап кы̄лы, кыпа ӣльман тап питысӓ шӧтты қәнтӓты, (71) уккырна кәйып қантэ̄йкойымпаты. (72) Қантэ̄йлӓ рушыль мө̄нмын понӓ таранты по̄п по̄мын мишшаллӓ, о̄-о̄-о̄, ті̄ қотар қχә-қχә-қχә-қχә қотаркойымпа. (73) Надо уко̄т шӧтχын илыχо таннымпықо чө̄мпа. (74) Ман кыпака ирамэ̄нтый шӧтχын илысах. (75) Амам эй шӧтχын шім вәрыса, ай ніль питанысӓ курумпа, ман тамыт тәтты на тулыччаң. (76) Ашша тіна, там рушый мө̄т чаңай чӓ̄ңкынты, шӧтχын шӧтχын сайы оттэ̄йтӓ̄χын шӧтχын илысаң.
Казакевич О.А., Митрофанова Н.К., Рудницкая Е.Л. Истории жизни автохтонного населения Сибири: публикация глоссированных текстов. Публикация вторая // Вестник РГГУ. № 6/09. Серия «Языкознание» / «Московский лингвистический журнал». № 10. М.: Изд-во РГГУ, 2009. С. 286-323